En büyük 500 sanayi kuruluşunun yarattığı katma değerde ‘teknolojinin’ payı artıyor

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından hazırlanan Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2020 Araştırması’nın sonuçlarına göre, teknoloji yoğunluğuna göre yaratılan katma değer açısından, 2018’de orta yüksek ve yüksek teknolojiyle yaratılan katma değer toplamı yüzde 27,5 iken, bu oran 2019’da yüzde 30,4’e, geçen yıl ise yüzde 31,2’ye çıktı.

Söz konusu araştırmada, geçen yıl teknoloji yoğunluğuna göre yaratılan katma değer dağılımında yüksek teknolojinin payı yüzde 6,4 olurken orta yüksek teknolojinin payı yüzde 24,8 oldu. Orta düşük teknolojinin payı yüzde 31,5 iken, düşük teknolojinin payı ise yüzde 37 olarak belirlendi.

2019 yılında ise İSO 500’de yaratılan katma değer içerisinde yüksek teknolojinin payı 6,9, orta yüksek teknolojinin payı 23,5, orta düşük teknolojinin payı 29,6 ve düşük teknolojinin payı ise yüzde 40 olarak kayıtlara geçmişti.

Böylece son 2 yılda Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşunun katma değer dağılımında yüksek ve düşük teknolojinin oranı azalırken, orta yüksek ve orta düşük teknolojinin payı arttı.

Araştırmaya göre, İSO 500’de Ar-Ge harcaması yapan kuruluş sayısı 2013 yılından beri kademeli olarak artıyor. Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşundan 2012 yılında 225’i Ar-Ge harcaması yaparken, bu sayı 2019’da 262’ye, geçen ise 271’e çıktı.

Geçen yıl, 2019’a göre kuruluşların Ar-Ge harcamaları yüzde 4,9 artarak 5,9 milyar liradan 6,2 milyar liraya yükseldi. 2019’da yüzde 0,58 olan Ar-Ge harcamalarının üretimden satışlara oranı ise geçen yıl yüzde 0,53’e geriledi.

İhracat gerilerken ihracatçı sayısı arttı

Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşunun üretimden satışları 2020’de önceki yıla göre yüzde 15,3 artarak 1 trilyon 179 milyar liraya yükseldi. Büyüme performansı, 2018’deki yüzde 34,5 ve 2019’daki yüzde 16,4’lük artışlarla karşılaştırıldığında yavaşladı.

İSO 500’ün ihracatı geçen yıl yüzde 12,8 gerileyerek 64,1 milyar dolar oldu. Küresel ticaret ve ihracat açısından zor bir yıl olan 2020’de, Türkiye’nin ihracatı yüzde 6,2’lik düşüşle 169,7 milyar dolara geriledi.

Sanayi sektörü ihracatı da yüzde 6,6’lık düşüşle 163,6 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. İhracat performansı Türkiye’nin genel ve sanayi ihracat performansından bir ölçüde olumsuz ayrışsa da İSO 500 yine Türkiye ihracatı içindeki ağırlığını korudu.

En büyük 500 kuruluş, geçen yıl Türkiye ihracatının 37,8’ini, sanayi sektörü ihracatının ise yüzde 39,2’sini gerçekleştirdi. 2000’li yılların ortalarından itibaren 460 bandında seyreden ihracat yapan kuruluşların sayısı ise geçen yıl 465 oldu.